Το σχολείο τα χρόνια τα παλιά μέσα από τα μάτια της Τέχνης.

Με το μοντέλο του Έντεχνου Συλλογισμού ( Artful Thinking ) επεξεργαζόμαστε έργα τέχνης με σκοπό να ενεργοποιηθεί η σκέψη των μαθητών και να δημιουργηθεί στοχαστική διάθεση στην τάξη. Στο Artful Thinking αξιοποιούνται διάφορες στρατηγικές σκέψης που ονομάζονται Ρουτίνες Σκέψης

( thinking routines ). 

Οι Ρουτίνες Σκέψης ( thinking routines ) αναπτύχθηκαν από την διερευνητική ομάδα Project Zero του Πανεπιστημίου του Harvard ( Harvard Graduate School of Education ), η οποία διερευνά τις διαδικασίες ανάπτυξης της σκέψης, αλλά και της κατανόησης, σε παιδιά και ενήλικες από το 1967. Πρόκειται για απλές επαναληπτικές διαδικασίες, που αναπτύσσονται συνήθως σε τρία βήματα και υποστηρίζουν συγκεκριμένες διεργασίες σκέψης  ( π.χ. κριτική σκέψη, λεπτομερής παρατήρηση, σύνθεση, σύγκριση, διερεύνηση κλπ ). 

Ο Ρουτίνες Σκέψης βρίσκουν γόνιμο έδαφος στην επεξεργασία έργων τέχνης από τους μαθητές και είναι αποτελεσματικές εφ' όσον εφαρμόζονται τακτικά ως μέρος των ρουτίνων της τάξης.

Βασικοί στόχοι της συγκεκριμένης ενότητας είναι να συγκρίνουν τα παιδιά το σχολείο της παλιάς εποχής με την τωρινή, να βρουν ομοιότητες και διαφορές, να διερευνήσουν αλλά και να προβληματιστούν πάνω σε καλές ή κακές μαθητικές πρακτικές και συμπεριφορές. Επιπλέον να επιλέξουν και να υιοθετήσουν τις συμπεριφορές και τους κανόνες που δημιουργούν το κατάλληλο μαθησιακό πλαίσιο και ευνοούν την ομαλή συνεργασία και επικοινωνία.

Αγαπητά μου νηπιάκια σήμερα θα κάνουμε ένα φανταστικό ταξίδι στα χρόνια τα παλιά και θα δούμε το σχολείο μιας άλλης εποχής. Τι λέτε είστε έτοιμοι να ξεκινήσουμε ;

 ΤΑ ΗΛΙΟΤΡΟΠΙΑ 

Αγαπημένα μου νηπιάκια , στα πλαίσια της Άνοιξης, και της ενασχόλησής μας με τα λουλούδια, μιλήσαμε για ένα λουλούδι που μας έκανε μεγάλη εντύπωση γιατί ακολουθεί συνεχώς την πορεία του Ήλιου και παίρνει ζεστασιά και αγάπη από αυτόν. Μάλιστα έχει πάρει από αυτόν και το όνομά του. Λέγεται ήλιος ή ηλιοτρόπιο. 

Οι πίνακες με τα ηλιοτρόπια αποτελούσαν αγαπημένη εικαστική ενασχόληση του Ολλανδού ζωγράφου Βαν Γκογκ  ενώ οι εικόνες τους γεννούν γαλήνη και οικειότητα, τον εμψυχώνουν και του γαληνεύουν το πνεύμα σε ταραγμένες περιόδους της ζωής του.

ΕΝΤΕΧΝΗ ΜΑΘΗΣΗ  (ARTFUL THINKING) 

ΡΟΥΤΙΝΑ ΣΚΕΨΗΣ : BΛΕΠΩ  - ΝΟΜΙΖΩ -  ΑΝΑΡΩΤΙΕΜΑΙ 

Χρησιμοποιώντας την τεχνική της έντεχνης μάθησης οι μαθητές ήρθαν σε επαφή με το έργο τέχνης και αρχικά το παρατήρησαν πολύ προσεκτικά εκθέτοντας ορατά τη σκέψη τους. Εν συνεχεία κάποιοι μαθητές εφαρμόζοντας τα εργαλεία σκέψης και κριτικής ικανότητας προχώρησαν και σε ανώτερα επίπεδα σκέψης (νομίζω ότι , αναρωτιέμαι μήπως.. ) . 

Τα νήπια εν συνεχεία έκαναν αναπαραγωγή του πρωτότυπου έργου του ζωγράφου και με εστιασμένη και προσεκτική παρατήρηση δημιούργησαν όμορφα εικαστικά έργα. 

Τέλος οι μαθητές παίρνοντας ως αφόρμηση το έργο του ζωγράφου και εστιάζοντας με την προσεκτική ματιά τους σε κάποια ηλιοτρόπια, που έχοντας γύρει τα πέταλά τους, θεώρησαν ότι πρέπει να είναι μαραμένα, δημιούργησαν το δικό τους παραμύθι. Χρησιμοποιήθηκε η ρουτίνα σκέψης ΑΡΧΗ -ΜΕΣΗ -ΤΕΛΟΣ και τα παιδιά έθεσαν τον πίνακα με τα ηλιοτρόπια ως ΜΕΣΗ της ιστορίας τους. Το εικονογράφησαν και ιδού το αποτέλεσμα ........ 

ΤΟ ΠΑΡΑΜΥΘΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΘΗΚΕ ΚΑΙ  ΣΕ ΨΗΦΙΑΚΗ ΜΟΡΦΗ 

Read this book made on StoryJumper

                                                        Γλυκό φθινοπωράκι 

                                                            

                                                          Πέφτουν τα φύλλα 

Στόχοι:

Οι μαθητές να κατανοήσουν και να περιγράφουν τα βασικά χαρακτηριστικά της εποχής

Να κατανοήσουν το φαινόμενο της φωτοσύνθεσης και να το περιγράφουν.

Αισθητική καλλιέργεια 

Καλλιέργεια κριτικής σκέψης, διερεύνηση, πειραματισμός ,παρατηρητικότητα , μνήμη ,οπτικός και φωνολογικός εγγραμματισμός. 

      Δραστηριότητες

Συζήτηση με τα παιδιά και καταγραφή μέσω της τεχνικής της ιδεοθύελλας των δικών τους εμπειριών.

Παρουσίαση ανάλογου εποπτικού και ψηφιακού υλικού 

Δραματοποίηση παραμυθιού για το φαινόμενο της φωτοσύνθεσης. 

Ψυχοκινητικές δραστηριότητες , μουσικές ασκήσεις θεατρικού παιχνιδιού όπου τα παιδιά γίνονται δέντρα που κουνούν τα κλαδιά τους με το φύσημα του ανέμου.

Κατασκευή φθινοπωρινού στεφανιού με χρώματα του φθινοπώρου(πράσινο, κίτρινο, πορτοκαλί, κόκκινο, καφέ) . Κατασκευή Φθινοπωρούλη .

Μαθαίνω το γράμμα Φ του Φθινοπώρου και των Φύλλων 

Παρατήρηση ομοιοτήτων και διαφορών των φύλλων, σύγκριση, μέτρημα φύλλων.

Ημερολόγιο παρατήρησης φύλλων 

Στόχοι : Παρατήρηση, Πειραματισμός, εξερεύνηση, ανάπτυξη κριτικής σκέψης, εξαγωγή συμπερασμάτων.

28η Οκτωβρίου 

Στόχοι:

Να κατανοήσουν τα ιστορικά γεγονότα και να τα περιγράφουν

Να περιγράφουν εικόνες σχετικές με τον πόλεμο του 1940

Να αναγνωρίζουν και να περιγράφουν εικόνες πολέμου και εικόνες ειρήνης. 

Να κατανοήσουν τις έννοιες Ειρήνη- Πόλεμος

Να αναπαραστήσουν μια στρατιωτική παρέλαση 

Να αφηγούνται ιστορίες και ποιήματα

Να  επινοούν ιστορίες με την τεχνική artful thinking (έντεχνη μάθηση) και τις ρουτίνες σκέψης (αρχή - μέση -τέλος) και (δέκα φορές επι δύο) 

Να καλλιεργούν προφορικό και γραπτό λόγο

 Να αναπτύσσουν την λεπτή κινητικότητα

Να ερμηνεύουν μουσικά τα τραγούδια της εποχής του  ‘40

Να μετρούν ,να αντιστοιχίζουν , να διακρίνουν .

Δραστηριότητες 

Βλέπουμε εικόνες και ψηφιακό υλικό σχετικό με την εποχή και τα ιστορικά γεγονότα της εποχής και το συζητάμε. 

Διαβάζουμε παραμύθια και σχετικά βιβλία :To κανόνι της Ειρήνης, Όταν οι καμπάνες σταμάτησαν τον πόλεμο, Σαν παραμύθι (Γαλάτεια Σουρέλη) , Ασπρογάλανο πανί (Γαλάτεια Σουρέλη) 

Αναλύουμε τα γράμματα της λέξης ΟΧΙ και τα γράφουμε στον πίνακα και σε φύλλα εργασίας. Αναγνωρίζουμε τα γράμματα της λέξης ΣΗΜΑΙΑ, ΠΟΛΕΜΟΣ,ΖΗΤΩ,ΑΕΡΑ,ΗΠΕΙΡΩΤΙΣΣΕΣ κάνοντας οπτική και φωνολογική αναγνώριση.

Φτιάχνουμε  στρατιωτάκια και κάνουμε χειροτεχνία με τη λέξη ΟΧΙ. 

Δραματοποιούμε παρέλαση των στρατιωτών με μουσική εμβατηρίου.

Αναλύουμε ένα πίνακα ζωγραφικής με θέμα τις γυναίκες ηπειρώτισσες και τον αναπαριστούμε εικαστικά .

Βλέπουμε σημαίες άλλων κρατών και συγκρίνουμε τα χρώματά τους με την ελληνική. Μετράμε τις γραμμές της ελληνικής σημαίας, παρατηρούμε, διακρίνουμε και ξεχωρίζουμε τις μπλε από τις άσπρες. Ζωγραφίζουμε την ελληνική σημαία.

Καλλιεργούμε τον έντεχνο συλλογισμό με ένα έργο του Picasso , Το παιδί και το περιστέρι.  

                                Να, τα στρατιωτάκια μας!!

 

Οι σημαίες μας

Ένα Lapbook για την 28η Οκτωβρίου

Στόχος : Καλλιέργεια γραπτών δεξιοτήτων 

                              Ρουτίνα σκέψης έντεχνης μάθησης: 10 φορές Χ 2 

Στόχοι : Παρατήρηση, μνήμη , καλλιέργεια προφορικών δεξιοτήτων ,αναπαραγωγή προτύπου (πίνακα) . 

Περιγραφή Δραστηριότητας : 

Τα παιδιά παρατηρούν πολύ προσεκτικά τον πίνακα του Picasso , “το παιδί και το περιστέρι” που συμβολίζει την ΕΙΡΗΝΗ,  για 1 λεπτό. Ο πίνακας κρύβεται για λίγο και καταγράφουμε τις περιγραφές των παιδιών σχετικά με τον πίνακα. Κάνουμε μια πρώτη λίστα. 

Ο πίνακας εμφανίζεται για δεύτερη φορά για πιο επισταμένη παρατήρηση. Τα παιδιά τον παρατηρούν ξανά για λίγο και εντοπίζουν τυχόν διαφορές ή λάθη που είχαν απο την προηγούμενη φορά.Εστιάζουν καλύτερα σε χρώματα, σχήματα , γραμμές και τα συγκρατούν στην μνήμη τους. Ο πίνακας κρύβεται για δεύτερη φορά και τα παιδιά κάνουν πάλι τις περιγραφές τους που αυτή τη φορά είναι πιο αναλυτικές. 

Στο τέλος κάνουν αναπαραγωγή του πίνακα και προσπαθούν να πλησιάζουν παρατηρώντας τον πιο επισταμένα, τον πίνακα του Picasso. 

 

Ρουτίνα σκέψης έντεχνης μάθησης: Αρχή - Μέση -Τέλος 

Στόχοι: ανάπτυξη κριτικής σκέψης, καλλιέργεια φαντασίας, ανάπτυξη προφορικού λόγου.

Περιγραφή δραστηριότητας : Με αρχή παραμυθιού τον πίνακα του Picasso , το παιδί και το περιστέρι, τα παιδιά φτιάχνουν το δικό τους παραμύθι με τίτλο “'Ενα περιστέρι και ένα κοριτσάκι”

Το παραμύθι θα το βρείτε στον παρακάτω σύνδεσμο:

Read this book made on StoryJumper

               ΑRTFULL  THINKING  (ENTEXNH MAΘΗΣΗ) ΣΤΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ

Αγαπημένα μου νηπιάκια , ξεκινήσαμε δειλά δειλά να επεξεργαζόμαστε  έργα τέχνης με πρώτο το έργο ενός διάσημου ζωγράφου του Ανρί Ματίζ, που θεωρείτε ένας από τους πιο διάσημους Γάλλους ζωγράφους του 20ου αιώνα. Η θεματική μας αφορά το φθινόπωρο αλλά είχαμε μεγάλη περιέργεια για τα σαλιγκάρια που είδαμε στον κήπο μας αυτή την εποχή και αποφασίσαμε να δουλέψουμε ένα project με αυτό το θέμα.                                                          

Στόχοι:

• Ανάπτυξη κριτικής σκέψης μέσω  τέχνης
• Αισθητική καλλιέργεια
• Παρατηρητικότητα
• Μνήμη
• Ανάπτυξη προφορικού λόγου
• επικοινωνία
• Αλληλεπίδραση 
• Καλλιέργεια φαντασίας, δημιουργικότητα, επινοητικότητα. 

Δραστηριότητα : 

Ακολουθήσαμε μια από τις ρουτίνες σκέψης ( See, Think ,Wonder) , που προτείνεται από το καινοτόμο πρόγραμμα του ερευνητικού οργανισμού project Zero της παιδαγωγικής σχολής του πανεπιστημίου Harvard. Οι μαθητές παρατηρούν προσεκτικά, περιγράφουν το έργο τέχνης ,σκέφτονται κριτικά και αναπτύσσουν ορατά τη σκέψη τους.

Αρχικά ο πίνακας παρουσιάστηκε  χωρίς να γνωρίζουν οι μαθητές τι απεικονίζει. Ωστόσο η επεξεργασία της θεματικής έχει ξεκινήσει από προηγούμενες μέρες οπότε είναι λίγο πιο εύκολο στα παιδιά να υποψιαστούν τι μπορεί να δείχνει. Στην αρχή της επεξεργασίας δεν δείχνουν να το υποψιάζονται.           

Το παρατηρήσαμε προσεκτικά, εντοπίσαμε πολλές λεπτομέρειες του έργου καθώς το επεξεργαζόμασταν και φυσικά τις καταγράφαμε εκθέτοντας ορατά την σκέψη μας στον πίνακα. 

Βλέπω 

Πολλά χρώματα ( μαύρο , φούξια, μπλε)  (Μαρία Μ.)

Μπλε , κίτρινο, σκούρο πράσινο, μωβ , πορτοκαλί  (Ελισσάβετ)

Μπλε χρώμα  (Γαβριέλα)

Βλέπω χρώματα και σχήματα. Φούξια, πράσινο σκούρο, κίτρινο, πορτοκαλί, λαχανί, μωβ , ροζ . (Αντρέας)

Μωβ  (Ιωάννα)

Μωβ, ροζ , πορτοκαλί, μαύρο (Δήμητρα) 

Κάποιοι προσπάθησαν να σκεφτούν με περισσότερη κριτική διάθεση, τι πιστεύουν ότι θέλει να δείξει ο ζωγράφος με αυτόν τον περίεργο πίνακα και αποτύπωσαν πάλι ορατά την σκέψη τους.

Νομίζω

Ο πίνακας δείχνει τα χρώματα (Γιώργος) 

Είναι θάλασσα με καράβι(Άγγελος)

Θέλει να μας δείξει τα χρώματα για να τα μάθουμε (Ελισσάβετ)

Το ροζ χρώμα κάνει έναν κύκλο και μπορεί να είναι λουλούδι (Γιώργος) 

Σαν να είναι σαλιγκάρι (Ελισσάβετ) 

Νομίζω το μπλε είναι το σώμα του( Ευσταθία ) 

Άλλοι πάλι (ελάχιστοι) επέκτειναν τη σκέψη τους και σε πιο πολύπλοκα μονοπάτια αναλογιζόμενοι τι θα μπορούσε να συμβεί Αν........ 

Αναρωτιέμαι

Αν τον βοηθάει κάποιος όταν βρέχει. (Ελισσάβετ)

Αν βρέξει μπορεί να μπει στο σπίτι του (Γιώργος) 

Τελικά μας άρεσε πολύ αυτός ο πίνακας και αποφασίσαμε να τον φτιάξουμε κι εμείς ... να γίνουμε κι εμείς μικροί ζωγράφοι σαν τον Ματίζ... 

Ποιος ξέρει μπορεί να έχουμε κι εμείς αυτό το ταλέντο. Πάμε να το ανακαλύψουμε!! 

Με αφορμή ένα έργο τέχνης και της επεξεργασίας του μέσω του Artful Thinking όπως προτείνεται από την ερευνητική ομάδα Project Zero του Harvard Graduate School of Education  αξιοποιήθηκε η ρουτίνα σκέψης Αρχή, Μέση, Τέλος και το εργαλείο Storyjumper των ΤΠΕ ώστε να σχεδιαστεί και να παρουσιαστεί ψηφιακά ένα παραμύθι με κεντρικό στόχο την καλλιέργεια της δημιουργικής και κριτικής σκέψης, της επικοινωνίας και του προφορικού λόγου.

Ένα από τα πιο γνωστά έργα του Βρετανού ζωγράφου John William Waterhouse (1849-1917). Απεικονίζει μια μυστηριώδη πανέμορφη γυναίκα, ντυμένη μ᾽ένα υπέροχο φόρεμα και με περίτεχνη κόμμωση (προσέξτε το κόσμημα που δένει τα μαλλιά της), να μυρίζει με αισθησιασμό ένα τριαντάφυλλο από μια τριανταφυλλιά που σκαρφαλώνει στον τοίχο του κήπου ενός μεσαιωνικού ή αναγεννησιακού σπιτιού. 

Με αφορμή τον παραπάνω πίνακα ως αρχή του παραμυθιού, τα νηπιάκια έγιναν δημιουργοί ενός δικού τους όμορφου παραμυθιού με Αρχή, Μέση, Τέλος ακολουθώντας τη ρουτίνα σκέψης. 

Read this book made on StoryJumper

Read this book made on StoryJumper

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ARTFUL THINKING  Aναπτύχθηκε από την Παιδαγωγική Σχολή του Πανεπιστημίου του Harvard για την ενίσχυση της σκέψης και της μάθησης

Καλημέρα νηπιάκια μου , να έχετε μια υπέροχη εβδομάδα 

Δείτε στην παρουσίαση υπέροχους πίνακες ζωγραφικής σπουδαίων ζωγράφων, με αρλεκίνους. Παρατηρείστε τους πολύ προσεκτικά... 

Σε κάποιους πίνακες που θα δείτε,θα σας ζητηθεί να κάνετε τις δικές σας ιστορίες .

1) Γράψτε τον τίτλο του πίνακα και ανεβάστε τις ιστορίες σας στο padlet εργασιών.

2)Ζωγραφίστε τον πίνακα που σας άρεσε περισσότερο.

(Στόχοι: ανάπτυξη παρατηρητικότητας, κριτικής σκέψης, καλλιέργεια φαντασίας , δημιουργικότητα, επινοητικότητα, επίλυση προβλημάτων, καλλιέργεια προφορικού λόγου, καλλιέργεια λεπτής κινητικότητας, συντονισμός ματιού-χεριού). 

 

 ΠΟΛΕΜΟΣ ΚΑΙ ΕΙΡΗΝΗ 

Αγαπημένα μου νηπιάκια , την εβδομάδα που μας πέρασε μιλήσαμε για τις έννοιες πόλεμος και ειρήνη. Μέσα από τον πόλεμο του 1940 κατανοήσαμε και εμείς τις δύσκολες συνθήκες ενός πολέμου και τα αποτελέσματά του. Διαβάσαμε σχετικά βιβλία, είδαμε εικόνες, σταθήκαμε κριτικά και στοχαστικά στο ποίημα του Γ. Ρίτσου "Ειρήνη",παρακολουθήσαμε βίντεο και ανιχνεύσαμε τις δικές μας ιδέες για το τι είναι πόλεμος και ειρήνη. 

                      

(ιστόγραμμα με ανίχνευση γνώσεων σχετικών με τις  έννοιες πόλεμος-ειρήνη) 

Ζωγραφίσαμε τον πόλεμο και την ειρήνη ..

(Βασικοί στόχοι: κατανόηση εννοιών πόλεμος-ειρήνη και αποτύπωσή τους σε φύλλο  εργασίας)  

Δραματοποιήσαμε επίσης σε μια δική μας παραλλαγή την αριστοφανική ιστορία πόλεμος και ειρήνη με βασικούς στόχους  να  καλλιεργήσουμε την ψυχοκινητική μας έκφραση, να κοινωνικοποιηθούμε, να  κατανοήσουμε τις έννοιες μέσα απο την θεατρική έκφραση , να εκφράσουμε τα συναισθήματά μας για τον πόλεμο και την ειρήνη και να ψυχαγωγηθούμε. 

Με την τεχνική του κολλάζ δημιουργήσαμε ένα αντιπολεμικό έργο και μεταφέρουμε το μήνυμα της ειρήνης για έναν κόσμο όπου τα κανόνια πετάνε λουλούδια, τα αεροπλάνα ρίχνουν ντόνατς, τα παιδιά πάνε σχολείο και φοράνε παπούτσια, πατώντας πάνω σε καταπράσινα γρασίδια. Φυσικά δεν λείπουν οι καρδιές , τα χρωματιστά σπίτια και η ποικιλία χρωμάτων. Μπράβο παιδιά !! 

                                 

Τέλος χρησιμοποιώντας την ρουτίνα σκέψης της έντεχνης μάθησης (Αrtful thinking) 10 times x 2 , παρατηρήσαμε τον πίνακα τον Pablo Picasso ," το παιδί και το περιστέρι", με βασικούς στόχους την προσεκτική παρατήρηση, την γλωσσική ανάπτυξη, την ενδυνάμωση της μνήμης και τον κριτικό στοχασμό. Εν συνεχεία κάναμε αναπαραγωγή προτύπου χρησιμοποιώντας ως εργαλείο τη ζωγραφική με πινέλα και προσπαθήσαμε να    αποτυπώσουμε χρωματικά τον πίνακα ζωγραφικής. Συγχαρητήρια μικροί μου ζωγράφοι !!